“Huh?” Ik hoor jullie denken… fabrieken in? Jawel. In de buurt, nou ja, op twee uur rijden, ligt Hershey. Daar ligt Amerika’s grootste chocoladefabriek (Hershey’s is een chocolademerk), en vlak ernaast ligt de Tröegs-fabriek (Tröegs is een lokaal biermerk). En daar zijn we woensdag naartoe geweest.
Eerst: lunch in de bierfabriek
Het lijkt wat ongepast, maar we hebben gelunched in de bierfabriek van Tröegs. Ze hebben daar, naast een bar vol met bier, een zeer goede keuken voor een lekkere lunch. Ik ben er eerder geweest: tijdens de SCYP Brewery and Winery tour ben ik er ook al geweest, en dat beviel zeer goed. Naast een lekkere lunch (ik had een visburger, ma had een brisket burger, Michiel had een gyrosplate en mijn pa een soort luxe tosti) kwam daar ook een Beer Sampler bij voor pa en Michiel. Een Sampler is een dienblad met 6 kleine glaasjes met 6 verschillende biertjes, die op volgorde moeten worden opgedronken. Dat was volgens mij nieuw voor mijn pa.
Sampler van biertjes
Tröegs is een lokale, ambachtelijke bierbrouwer die hier in Pennsylvania vrij beroemd is om z’n gekke biertjes (bijvoorbeeld ‘Mad Elf’, en ‘DreamWeaver’, en ‘Octoberbreast’). Nu is hier in Amerika het ‘ambachtelijke biertje’ sowieso heel erg populair. Waar dat aan ligt? Geen idee. Is het wellicht zo dat de nationale biertjes (Budweiser, Coors, Miller) net water zijn? Antigevoelens richting grote bedrijven? Ik heb geen idee. Feit is wel dat zo’n kleinschalige brouwer zoals Tröegs het enorm goed doet hier.
Het mooie is dat je er ook een rondleiding kunt doen, waarbij je achter een glazen wand kunt kijken hoe men daar bier maakt. Nu is dat bier maken vooral een langdurig gistingsproces dat in ketels gebeurd. Maar zodra het bier klaar is, moet het gebotteld worden, en dat gebeurt ook daar. En dat is toch interessant. Je ziet flesjes worden geleverd, die gaan op een lopende band naar de spoelmachine, dan worden ze gevuld, even verder gaat de dop erop. Dan met z’n allen in de file voordat het etiket erop gaat. En dan met z’n allen in een doos, die ergens in de fabriek gevouwen wordt. En dat allemaal automatisch, met 230 flesjes per minuut. Het leek wel alsof we naar een aflevering van ‘How it’s Made’ van Discovery Channel keken… Fascinerend… we zijn er dan ook erg lang bij blijven kijken!
De brouwerij
Daarna: zoetigheid in de chocoladefabriek
Een paar honderd meter verderop zit een chocoladefabriek, van Hershey’s. In Amerika vooral beroemd van de Hershey’s chocoladerepen, van de Hershey’s Kisses, Reese’s (dat is een reep met chocola en pindakaas erin). In Amerika hebben ze ook de licentie voor KitKat (in de rest van de wereld wordt dat door Nestle gemaakt). Hershey heeft een pretpark gemaakt, met allerlei achtbanen en dergelijke… gelukkig was het dicht. Het naastgelegen Chocolate World is een mierzoet amusementcentrum, met tours, activiteiten, en een hele grote winkel met merchandise en chocolade. Daar waar ik bij Tröegs associaties kreeg van ‘the day after’ na een Keetfeest van de ontzettende bierlucht die er hing, kreeg ik bij Hershey’s bijna meteen hoofdpijn vanwege de mierzoete lucht (ik kan niet heel best tegen chocolade: ik krijg er echt hoofdpijn van – ik vermoed dat het de overdaad aan suiker is die het veroorzaakt).
Je kunt bij Hershey’s ook een ‘rondleiding door de fabriek’ doen. Dat is niet als bij Tröegs een echte rondleiding door een echte fabriek. Nee, je gaat met een soort karretje uit een kermisattractie onder begeleiding van veel te enthousiaste, zoetsappige muziek en geurdispensers de tour door. Wij zagen zingende roze koeien (type Efteling) want er zit Echte Melk in de chocola!, emmers met klotsend bruin water (moet chocola voorstellen), en verpakkingsmachines (die niets verpakten, want alle chocoladerepen zaten vastgelijmd in de attractie), ondertussend ondergewalmd door dan weer de geur van suiker, dan gebrande cacaobonen, en dan weer chocola. Dat was allemaal behoorlijk nep dus… Het gaf ons wel een goed idee van wat entertainment in Amerika moet zijn: vol prikkels (visueel, auditief, en dus ook via geur…), vooral snel, en niet te ingewikkeld. Alsjeblieft, voor ons geen Disney World!
In het karretje in de chocoladefabriek… eh, attractie
Zingende roze koeien
Bij Hershey kon je ook je eigen chocoladereep maken. Nou, dat leek ons dan wel interessant. Een beetje kokkerellen, chocolade maken, dat leek ons wel wat. Raar: aan het begin moesten we verplicht handen wassen, en we moesten een schort om en een haarnetje op. Het zou dus nogal wat geknutsel worden! Wat bleek… ik heb geen chocola aangeraakt! Je moest via een touchscreen je chocoladereep samenstellen, om die vervolgens via de band gemaakt te zien worden. En je kon een wikkel laten printen. Met allemaal zeer beperkte keuzes, eerlijk gezegd… Wat dan wel weer leuk was: de reep kwam met eigen wikkel in een mooi aluminium doosje terecht. En dat is een leuk aandenken.
Onze eigen gemaakte chocoladereep. Volautomatisch!
Michiel met z’n creatie!
Donderdag: en nu zijn pa en ma weer naar huis
Na het avontuur in de fabrieken bij Hershey hebben we de naastgelegen outlet stores links laten liggen, en zijn we weer naar State College gegaan. We zijn voor de laatste keer wezen uit eten. Dit keer bij The American Ale House (toch een beetje een bier-restaurant: ‘Ale’ is een biersoort). Daar was onverwacht ook nog livemuziek in de piano bar, en het was nog erg gezellig. Lekker ook (Amish chicken voor ma… die is inmiddels helemaal fan!).
Nu ik dit schrijf, zitten pa en ma weer in de lucht. Michiel en ik hebben ze weer weggebracht naar het vliegveld, geholpen met inchecken, en naar de juiste terminal gebracht (dat is een grapje…). Ze hebben een mooie vakantie gehad. Ze hebben nu met eigen ogen gezien hoe en waar wij wonen en ze begrijpen (steeds) meer van wat ik hier doe, en hoe Michiel goed bezig is met het huis en de tuin. Ze hebben een hoop van de omgeving gezien, zowel in State College als daarbuiten. En ze hebben weer hun portie Amerikaanse cultuur gehad!
Het duurt weer even voordat we ze weer zien, dus het was nog wel even gesnotter op het vliegveld bij het afscheid nemen (totaal mijn schuld, overigens, maar ook ma had ’s ochtends ook al voldoende buikpijn, de familie zal dit herkennen…).
Ik ben erg blij dat mijn ouders op bezoek waren. Was leuk, deze twee weken!
Volgend jaar weer.
Hoop ik.
Johanna goes USA! 
Onze vakansie in Amerika. Wat vuul ons op? Ik zal ies wat op proberen te schriem gezien uut onze oogn. Allereerst kunn wij er gien goed oordeel over velln umme dat wij er maar 14 daag’n ewest hem. Maar verschillende ding’n valln oe toch wel op.
Allereerst dat veule ding’n verrekte groot bin. Neem nou de winkels. Bijveurbeeld supermarkten en doe het zelf zaken, kleding winkels, auto verkoop zaakn en goa zo maar deur. Alles zo groot! Bij veurbeeld de Home Depot hier is groter als grootste Gamma in Nederland, oftwel die in Amsterdam.
De ofstanden umme argens te komen in een ander stattien of durpie bin geweldig veur onze begrippen. Enden rieden. 2 ure rieden umme argens te komen doar kieken ze hier niet van op. Dat is niet iens varre. Toen wij noar Gettysburg gingen umme de Noord en Zuid oorlog in 1863 te bekieken (het museum enz, dit kun ie lezen in ’t blog), was dit 2½ ure rieden hen, dus ook 2½ ure terugge. 5 ure in de auto. Ik bedoele maar.
Wat dan ook opvalt is het verkeer. Doar kunn wij in Nederland nog een puntien an zoegen. Woarumme? Men holt zich veule beter an de snelheden as bei ons. Wij bin er niet zoo lange ewest en hadden zelf een autogie ehuurd maar het rieden is gewoon ontspannen. Verkeer is veule relaxter as bei ons. Wegen bin veule brieder in verholding en veule 4 baans. In verholding minder auto’s op de weg( althans hier in State College) Bumper kleem, nooit ezien. Maar dat is ook logisch. En men is fatsoenluk in tt verkeer.
En dan de eet gewoonten. Allereest bin ze hier niet veule gewend umme thuus te eten. ‘T begunt s’morgens al. Iederiene maakt hier echt niet zien plakkie brood veur tussen de middag. Wij hem ze wel ezien, lui die as eerst via de Mac Donalds, de Wendy’s of de Starbucks of een andere “vlugge tente” rieden, doar een emmer koffie koopn, mit de breuties of andere dingen erbij umme de dag deur te koom. D’r bin er heel veule die goan via de zogenaamde “drive thru” oftewel ie geem oen bestelling op van uut de auto bei een proat poale, een juffrouw nemp oen bestelling op, ie rieden deur en 50 meter varder rieden en dan ofrekenen en ie krieg’n het in de auto serveerd. Het oamd eten is bij heel veule meinsen niet zoas bei ons. Een Ma hier kookt niet altied varse gruunten mit eerappels en vleis. Nee nee, het is hier ook wel ies vaker dan iens een kant en kloare moaltie uut de supermarkte, dat in de magnetron esmeten en noa vief minuten op de toafel. Ai noar een restaurant goan en ie bestelln wat dan is het meestal veule. Kort umme meestal koom ie er weg en dan hij de boek strak in de blouse stoan (of de blouse is te hiete ewassen en hai dat niet in de gaten veur die tied).
In restaurants mut ook altied een fooi geem op de rekening. De meiden en jongens die serveren verdienen praktisch niks. Hun loon is dus echt wat as ie as klaante as fooi geem. Normaal is ongeveer 20% boom op de pries die ai verteerd hem. Geef ie minder dan was de bediening of het eten niet goed. Ie mun doar rekening mee hollen ai wat bestellen. Het gevolg hier van is wel dat de bediening zeer zien best dut umme het oe zo goed as mogeluk noar de zin te maakn. Ze komen wel 3 tot 4 keer langs umme te vroagen of alles noar wens is. Hierumme willen de jongelui ook allemoale graag in een goed lopend restaurant warken, dat snap ie nou zeker wel.
Wat ons nog meer op viel tiedens ons verblief hier. Wij hebben verscheidene ritties emaakt noar natuur parken. Veule bos ezien, en nog meer bos en nog meer. Verekkese mooie tied qua harfst kleuren. Thuus hebben wij er ook wel wat oge veur, maar hier muj d’r wel oge veur hebben want anders zul ie ze wel dichte mutten doen zoveule as er te zien is.
Tied is hier heel arg belangriek. Eem wachten argens veur doar hollen de meinsen niet van. In sommige winkels (grote supermarkten) heb ie doarumme ook soms wel 25 kassa’s umme of te rekenen en doar bin die kassa’s op drokke dagen praktisch allemoale bezet.
Amerika is verrekte groot. En wij als volk van ’t Klooster vienden veule dingen hier groot. Ai nou een bekertie of glassie Cola willen en dat bestel ie hier dan krie zowat een halve emmer vol. Echt ai het niet in de gaten hem dan hij zo een beker te pakken van ruum drie kwart liter. Bij de Starbucks bijveurbeeld (dit is een koffie tente mit veule soorten goeie, en lekkere koffie) ie bestellen doar de kleinste zwarte koffie, dan kun ie doar thuus roem 2,5 koppie van schenken. Dus hier drink ie echt geen 2 kleingies, want dan gut oe de boek wel protesteren. Auto’s. Zowat allemoale groter as bei ons. Op enkele uutzonderingen noa natuurlek. Wei hebben thuus een Suzuki Alto. Niet een te grote auto dus, maar ie koom er mit veuruut, ie zitten dreuge, en hij dut wat er van hum verwacht wordt. Wij kwamen hier op het vliegeveld an, en hadden ook een klein autogie ehuurd. Een kleine auto hier is dus ook een Hyundai Elantra kost $ 19.600!! Hier is de benzine veur onze begrippen spot goedkoop. Umme gerekend 70 euro cent de liter (bij ons rond de € 1,68). Kortumme hier zien wij veule grote auto’s, maar volgens de insiders worden ze geleideluk an al wat kleiner.
Tot slot:
De schepping zit wel volgens mij wel goed in mekare. En wat bedoel ik hier mee? Alles is hier “big” Amerika is “big” auto’s, huzen, wegen, bossen, landerijen, winkels enz, enz. Wat echter wel geliek is met de rest van de wereld, dat hier een dag ook 24 ure duurt en een ure 60 minuten. Dus dat is niet “bigger”. In dit geval heb ie hier veule meer tied neudig umme alles te bekieken, dus zullen wij nog wel ies weer mutten komen.
Jullie hebben erg veel gezien en zijn lekker vaak uit eten geweest. Maar hebben jullie ook eten gehad uit die prachtige keuken van Johanna en Michiel?
Het is hier dan wel klein…maar toch ook wel weer bliede om in Klooster te zijn?
Ja , wij hem ook eten ehad uut de kuukn van Johanna en Michiel. Umme een paar dingen op te nuum: een uutgebreide Indiase moaltied hef ze ekookt, en dat smaakte verrekte lekker, ertjes pasta, gebarbequet, speciale uiensoep, en ze gebruukt niks uut een pakkie of zakkie. Et is allemoale zelf in mekare brouwen van gruunten en kruden enz. ( wei bin d’r niet magerder op eworden disse vakansie, maar em ook geen vette konte ekreegn)
Weer een machtig mooi stukkie, Herman en Johanna! Allemaal sjakie’s in de chocoladefabriek!! Maar ik mis wel een dingegie in je verhaal: Hoe ‘big’ zijn de mensen daar? Toen de mannen van de Karre de route 66 hebben gereden, kwamen zij ook thuis met verhalen over het vele eten langs wegen en straten. Maar ook over de gigantische lichamen van de doorsnee burger op straat. Is dit fenomeen jullie ook opgevallen? Is het eten wat je haalt overwegend junkfood? Kennen ze daar helemaal geen gekookte eerappels? I
Zoas bekend mag wezeen is Stage College, een studenten stad , dus een plekke mit veul jonk volk. Umme oen vroage moar direct te beantwoorden: de giga kont’n hem wij meer ezien 3 joar terugge in Austin in Texas
as hier in State College. Dat viel reuze mee. Dus echt veule “bigge”meinsen hem wij niet arg veule ezien.
Johanna holt niet van gekookte eerappels, dus hem wij die ook niet ehad. In een restaurant bestoan ze ook niet. Doar kun ie alleen smased potatos bestellen. Goa dat zelf moar uutvienden wat dit is.
He zus en Michiel!
Heb bijna medelijden met jullie dat jullie bijna verplicht worden om mee te doen aan t zielige Amerikaanse vermaak. Voelde helemaal echt in julie pakjes je eigen chocoladereep maken haha
Liefs
Pingback: Tandarts… te vroeg gejuicht! | Johanna goes USA!
de repen zijn op, ze waren echt lekker. hoe zit het met jullie repen?
Die van ons liggen nog in de kast… souvenir, he!
Pingback: Halloween! | Johanna goes USA!
Pingback: Heimwee naar Nederlands snoep | Johanna goes USA!
Pingback: Gastblog van Hendrieke over Detroit! | Johanna goes USA!