Naast de spelletjes RISK in de avond (inmiddels staat het 3-0 voor mij…) zijn we zaterdag weer in het oorlogsgeweld gedoken. We zijn naar Gettysburg gegaan, een stadje in het zuiden van Pennsylvania, op 2.5 uur rijden van State College. Weer een hele rit, maar pa en ma wennen er aan, en ze vonden het uiteindelijk meer dan waard.
Achtergrond: de Amerikaanse burgeroorlog
De regio rond Gettysburg is één van de belangrijkste plekken in de Amerikaanse burgeroorlog, waar het noorden van de Verenigde Staten (de ‘Union’) tegen het zuiden van de Verenigde Staten (de ‘Confederates’) vocht, van 1861 tot 1865. Waarom allemaal? Ik probeer het kort uit te leggen.
In die periode waren nog niet alle gebieden van Amerika ontgonnen, alleen het oosten was ruim bevolkt en georganiseerd. In die periode waren er veel katoenplantages in het zuiden (zuidoosten, dus eigenlijk), waar ontzettend veel slaven werkten. In het noorden (noordoosten) was er meer diversiteit in bedrijven, en was er nauwelijks meer slavernij (was ook niet nodig). De regering zat toen ook al in het meer welvarende noorden, en die vond op een gegeven moment dat slavernij geen goed idee was, en zeker niet voor de expansie naar het westen. Het zuiden was het daar niet mee eens: onder andere omdat de blanke werknemers ineens hun baan zouden kunnen verliezen als blanke en zwarte mensen aan elkaar gelijk worden gesteld, een economische ramp voor het zuiden. De vlam sloeg in de pan, en als gevolg daarvan besloten zeven zuidelijke staten zich van het noorden af te splitsen. De zuidelijke staten vormden een leger die het noorden wel even zou overtuigen. En toen was de burgeroorlog een feit.
Een kanon, type ‘Napoleon’
1863: De slag bij Gettysburg
Destijds was die oorlog een grondoorlog, waarvoor elke meter (of drie feet, zoals dat hier heet) gevochten werd. Ja, men had kanonnen (artillerie), maar het was nog vooral een oorlog met een hoop infanterie (‘popjes’ met geweren, in RISK terminologie, oftewel, lopende divisies van soldaten) en een beetje cavallerie (soldaten op paarden). De generaal van het zuiden, Lee, had van 1861 tot de zomer van 1863 veel successen behaald bij zijn opmars naar het noorden. Totdat hij in Gettysburg kwam. Gedurende drie dagen in juli 1863 is er een ontzettend bloedige strijd bevochten, dat het keerpunt van de Amerikaanse burgeroorlog zou worden.
Het uitzicht vanaf Little Round Top, strategisch belangrijk punt in de veldslag
Nationaal Park
Nu is er in Gettysburg een nationaal park ter herinnering aan de Amerikaanse burgeroorlog, voor Amerikanen de belangrijkste oorlog op eigen grondgebied. Je kunt er een route over de slagvelden rijden (40 kilometer…), die vol staat met standbeelden en herdenkingsstenen. Verder is er nog een museum, kun je een film bekijken die al het geweld een beetje duidt, en kun je een groot, 360 graden rond schilderij bekijken dat de slag bij Gettysburg uitbeeld. En dat hebben we allemaal gedaan.
Pa en ma voor het huisje dat de zuidelijke generaal Lee tijdelijk had ingenomen
Een indrukwekkende dag
Ma kende het verhaal van de burgeroorlog, omdat zij het kostuumdrama ‘North and South’ (uit 1985) twee keer heeft gezien. En ma vond het helemaal geweldig om daar nu in het echt te zijn. Ma wist ook nog van Lee (South) tegen Meade en Grand (North). Zij wist ook nog dat het noorden in het blauw vochten (en we hebben die kleding ook teruggezien in het museum). Pa was zeer onder de indruk van de bronzen standbeelden die overal rond Gettysburg staan. Maar het meest fantastisch vonden ze toch wel het ronde schilderij, het Cyclorama. Prachtig…. pa had er wel uren bij kunnen staan kijken!
Detail van het Cyclorama
Een deel van het Cyclorama
Johanna goes USA! 
Risk komt werkelijk tot leven bij jullie. Toevallig dat je daar zo ‘in de buurt’ woont.
Ha, die serie kan ik me ook nog goed herinneren!( Heb trouwens de boeken ook gelezen!) Haha! Maar dat was natuurlijk vooral om dat lekkere ding: Patrick Swayze!! Moge hij rusten in vrede! Maar de serie leek wel op het panorama op het schilderij!
Kun je toch zien wat je nog van de t.v. op kan steken!
We missen de verhalen van Herman. Hij heeft toch vast geen gebrek aan inspiratie????!!!!
Gettysburg
De Amerikaanse oorlog uut evochten in 1863. Wij bin doar noartoe ewest mit Johanna en Michiel. Noar het gebied woar dat toen is uutevochten . Zoals zo zaggies an wel bekend zal wezen is hier alles varre vut. Dus ook noar Gettysburg. Mien lieve vrede 2,5 ure rieden. Maar hier zeggn ze ai wat zien wil’n muj d’r veur rieden.
Wij waren ter plekke rond een uur of 12 geleuf ik en hebben eerst de veld toer edoane. Hoe? Johanna hef een CD ekocht woar de geschiedenis verteld werd over die veld slag. Er waren zo’n 16 punten woar wat verteld werd via de CD hoe het ien en ander gebeurd is. Op al die stoppunten waren standbeelden , veurstelingen, kanonnen, gedenktekens en van alles. De standbeelden van de kapteins, serganten van alle battalions en gevechts ofdelingen allemoale van brons op een marmeren voetstuk. Sommige uutebeeld op een peerd (ook van brons). Leems echt en leems groot.
Het terrein woarop dat uutebeeld was, muj niet onderschatn. Mien gevuul zeg dat dit wel zo groot was als het gebied van de Beulaker, de beide Belters inclusief de Belt, t’hele Laand Veno en Barskoppige polder erbij. En dan te bedenken dat dit allemoale heuvels en bargen bin. Overal bos, en stukken plat land.
Sommigen van ons hem de serie vrogger op de televisie ezien van Noord en Zuud. Nou ai deze rondrit emaakt hem klopt doar gien klo…n van. Dit was wel andere koeke. Ai die kannonen zagen, misschien wel 200 onderweg, dat begriep ie werkeluk niet dat doar oorlog mee evoerd is.En disse dingn waren allemoale nog replika’s. Lood zwoar die dingen. In 1863 hadden ze niet anders as peerden , soldoaten en mankracht. Umme die rommel de bargen en heuvels over te sjouwen…. Niet te begriepen. Er waren dan ook misschien wel 50 tot 100.000 man mee bezig ewest dat weet ik niet, en dan an beide kanten. Dit was wel wat anders als tegenwoordig. Knoppie drukkken – bom-. Vrogger mos ie die kogels ook nog allemoale mitslepen.Ie kriegn het al in de rogge ai t’allemoale zagen. Maar zeer indrukwekkend. Ja barre!
Die rondrit mit overal stoppen hef zo’n 2 ½ ure eduurt. Toen noar het bezoekercentrum. Zoas de name het al aangef is dit het centrum woar ai een kaartie konden koop’n veur het museum, een filmpie werd er edreit en ie kon ook nog een schilderije bekieken. Het museum ging meer over wie woar evochten had, over de uniformen die ze hadden, de tenten, het gereedschap , de pannen en potten, enz, enz, kortumme de meest complete oorlogs uutrustig. Ook natuurluk de geweren, sabels, messen en ook kogels vuer de eerder beschreem kanonnen. Geweldig indrukwekkend.
Hiernoa hem we een filmpie van een half ure egzien over de slag tussen noord en zuud. Wel leuk, maar ja in 1863 kon ze nog gien filmpies maken dus dit was uutebeeld, maar het bloed wat in téchte evloeit is doar zuj wel een knap olympish zwembad mee hem kunn vulnn.
Hiernoa bin wij noar het CYCLORAMA ewest. En dit is niet veur niks mit grote letters eschreem. Ie komen mit een trappe van ondern in een de midden van een grote zaal en ie zien een schilderije 360 groaden in de ronte. Ook langs de zolder en veur oen voeten woar ai achter het hekke stoan is het uutebeeld. Het zand, grus, of een kanon of hekke gut over van een tastbare uutbeelding in het schilderije, t ís niet te beschrieven en hoast niet te zien die overgangen. Zo mooi en echt, en zo echt as die stried doar uut ebeeld is. Wij hadden doar alle viere nog wel een paar ure noar kunn kieken.
Zo dit was dan het verhaaltie van Noord en Zuud. Op Internet kuj vaste nog wel meer vienn veur de geinteresseerde, maor dit was onze beleving. O ja: ai iets will’n zien, dan muj er een entie veur rieden. In een auto, op oen konte zittn, radio an, benzine 70 ct de liter. Stoppen veur een bak koffie ai d’r zin an hem. Dit is toch wel arg he………?